معرفی درسگفتار
«رئالیسم نگرورز» [یا «رئالیسم نظرورز=Speculative Realism
بیتردید جنبش فلسفی «رئالیسم نگرورز» یکی از آخرین جریانهای مهم در فلسفهی قارهایست که دامنهی بحثها و موضوعهای آن هر روز گستردهتر میشود. بر اساس توافقی که میان فیلسوفان این جریان شکل گرفته، تاریخ تولد این جنبش به آوریل 2007 بازمیگردد، زمانی که چهار فیلسوف بسیار معاصر، کونتان میاسو، گراهام هارمن، ری برسیه، و اییِن همیلتون گرانت در کالج گلداسمیث لندن سخنرانیهایی با عنوان مشترک «رئالیسم نگرورز» ارائه دادند. این جریان فلسفی به سرعت گسترش و نفوذ یافت و پس از پیوستن فیلسوفان دیگر و فراگیر شدن دامنهی بحثها، و همچنین با پا گرفتن نشریهی کولاپس که ارگان اصلی انتشار آثار این فیلسوفان بود، به مهمترین و تازهترین جریان فلسفی بسیار معاصر اروپا تبدیل شد و همچنان نیز هست. جنبشی که هنوز بیش از پانزده سال از عمر آن نگذشته است.
طبیعتاً به دلیل تازگی این جریان فلسفی، و نیز سنت همیشگی زبان فارسی (در معرفی جریانهای فلسفی با چندین دهه تاخیر)، ناآشنایی با این جریان فلسفی چندان شگفتانگیز نیست. با آنکه پیشتر در سایت آپاراتوس چندین متن از فیلسوفان و شارحان این جریان منتشر کردهایم، و در وبسایتها و نشریههای دیگر نیز متونی ارزشمند و در عین حال پراکنده از این جریان منتشر شده است، اما تا جایی که من خبر دارم وضعیت آشنایی با این جنبش فلسفی همچنان در وضعیتی نزدیک به فقر مطلق است.
از آنجا که هر جریان فلسفی با وجود تکثرها و بعضاً تعارضهای درونی خود، در میدان ویژهای از مسائل و مواضع بنیادین، و همچنین شیوهی خاصی از مواجههی انتقادی با تاریخ فلسفه شکل میگیرد، بر آن شدم که سلسله گفتارهایی با موضوع درآمدی بر «رئالیسم نگرورز» در صفحهی اینستاگرام آپاراتوس برگزار کنم. در این گفتارها تلاش خواهم کرد تا با معرفی فیلسوفان سرآمد این جریان، تصویری کلی از رئالیسم نگرورز و نسبت مفاهیم و مواضع آن با تاریخ فلسفه ارائه دهم. شرکت در این گفتارها رایگان است، و تلاش خواهم کرد از یکسو با پرهیز از طرح مسائل بسیار فنی و تخصصی آراء این فیلسوفان، و نیز با طرح مقدماتی در خصوص پیشینههای فلسفی هر موضوع، این گفتارها را به گفتارهایی عمومیتر تبدیل کنم. با این حال گمان میکنم، این گفتارها برای کسانی که هیچ دانش قبلی در زمینهی فلسفه (به ویژه فلسفهی عصر جدید: از کانت تا پدیدارشناسی) ندارند، چندان مفید نباشد.